Wstęp
Strata bliskiej osoby jest jednym z najbardziej przykrych i bardzo trudnych przeżyć – niesie ze sobą smutek, żal, rozpacz, często tragedię. Jest wydarzeniem wstrząsającym i trudnym. Śmierć rodzi też pytania: o sens ludzkiego życia; o to co po drugiej stronie życia; czy wraz ze śmiercią wszystko się kończy, czy może zaczyna? czy spotkamy się ze zmarłymi?
Kiedy zaglądniemy do Pisma św., zauważymy, że przedstawia ono życie człowieka w dwóch etapach: życie na ziemi i życie w wieczności. Biblia mówi, że przejściem z życia ziemskiego do wieczności jest śmierć.
Śmierć wpisana jest w nasze życie, nikogo nie oszczędza, nikt przed nią nie ucieknie. Nie chroni przed nią wiek człowieka, ani jego status materialny. W obliczu śmierci wszyscy jesteśmy równi. Tylko Bóg istnieje wiecznie – bez początku i końca. Człowiek jest istotą śmiertelną, przemijającą, mającą swój kres.
Śmierć jest końcem ziemskiej wędrówki, jest przejściem do wieczności, jest rozdzieleniem duszy i ciała – musi się to dokonać, aby zobaczyć Pana twarzą w Twarz.
Tak więc śmierć nie jest ostatecznym końcem ludzkiego życia. Jest tylko końcem jednego etapu naszego ludzkiego życia. Można to porównać do narodzin człowieka, które są zakończeniem życia w łonie matki i rozpoczęciem samodzielnego życia. Raz zapoczątkowane życie człowieka nigdy się nie skończy, chociaż dokonują się w nim różne przemiany.
Nasza wiara to przesłanie o nadziei życia wiecznego, to radosne przesłanie o zmartwychwstaniu.
Chrześcijański pogrzeb to uzewnętrznienie nadziei płynącej z wiary w Jezusa Chrystusa i Jego Zmartwychwstanie.
Troska o odchodzących z tego świata
Każdy chory, który przeczuwa godzinę odejścia z tego świata, często jest zagubiony, szuka wsparcia. Jednak najbardziej czego potrzebuje to pojednanie się z Panem Bogiem i drugim człowiekiem, to wyspowiadanie się i przyjęcie Sakramentów Świętych. Stąd potrzeba wezwania kapłana.
Chory będący w niebezpieczeństwie śmierci potrzebuje też naszego psychicznego wsparcia. Sprostanie tym potrzebom nie jest takie proste. W wielu szpitalach jest to prawie niemożliwe. Wielu z nas nie czuje się na siłach, by być w tych ostatnich chwilach przy odchodzącym z tego świata. Wielu odczuwa lęk. Dlatego to wielu ludzi umiera w samotności i opuszczeniu.
Każdy cierpiący, umierający w samotności człowiek, każdy pozostawiony samemu sobie, jest oskarżeniem całego społeczeństwa, często świadczy o samolubstwie i braku miłości tych, którzy go otaczają.
Jak więc powinniśmy się zachować wobec umierających? Przede wszystkim jako ludzie wierzący powinniśmy umacniać takich ludzi w przekonaniu, że nie są sami, pomagać im przezwyciężać lęk przed śmiercią, umacniać w wierności Panu Bogu. Bardzo często ważniejsza od słów jest pełna czułości obecność.
Przede wszystkim jednak powinniśmy modlić się razem z odchodzącym z tego świata. Może to być modlitwa słowami Pisma św.: „Ojcze, w Twoje ręce powierzam ducha mojego” (Łk 23,46), Różaniec i inne modlitwy przy konających.
Pogrzeb katolicki
- Ze względu na wyjątkowy charakter pogrzebu – można go zgłaszać poza godzinami kancelaryjnymi.
- Pogrzeb zgłasza się w parafii zamieszkania Zmarłego.
Jeżeli pogrzeb ma odbyć się poza parafią zamieszkania – pogrzeb należy zgłaszać w porozumieniu z proboszczem ostatniego zamieszkania Zmarłego. - Pogrzeb powinna zgłaszać osoba blisko spokrewniona ze Zmarłym – mogąca decydować o miejscu pogrzebania Zmarłego.
Z osobą tą ustalana jest data i godzina pogrzebu – dopiero po uzgodnieniu z księdzem konkretnego terminu pogrzebu informujemy Zakład Pogrzebowy. - Prośba o pogrzeb katolicki powinna być potwierdzeniem woli Zmarłego, że zarówno za życia jak i po śmierci pragnął być zjednoczony z Bogiem.
- Dokumenty wymagane przy zgłoszeniu pogrzebu:
> Urzędowy akt zgonu (karta zgonu) z właściwego USC
> zaświadczenie o przyjęciu Sakramentu Chorych i Wiatyku (jeśli zgon nastąpił poza parafią, wystawia go tamtejszy proboszcz, jeśli w szpitalu, wystawia go kapelan szpitala)
> Jeżeli zmarły(a) mieszkał(a) poza naszą parafią, należy przedstawić zgodę na pogrzeb proboszcza ostatniego miejsca zamieszkania zmarłej(go) z adnotacją o życiu religijnym zmarłego(ej). - Pogrzeb jest wyrazem wiary rodziny Zmarłego, a przede wszystkim nawiązuje do religijności Zmarłego. Poprzez pogrzeb Kościół wyprasza duchową pomoc zmarłym, okazuje szacunek ich ciału a żywym niesie pociechę nadziei.
- Pogrzeb katolicki to nie ceremonia wieńców i kwiatów. To liturgia, w której modlimy się za Zmarłego przed złożeniem jego ciała do grobu. To wsparcie modlitewne rodziny pogrążonej w żałobie. Wyrazem tego modlitewnego wsparcia jest przystąpienie wszystkich uczestników ceremonii pogrzebowej – o ile nie zachodzą przeszkody – do Komunii św. i ofiarowanie Najświętszego Sakramentu w intencji zmarłego. Najlepszym darem dla Zmarłego jest pełne uczestnictwo we Mszy św. – z przyjęciem Komunii św.
- Nasz udział w pogrzebie to wyraz naszej wiary w życie wieczne. Starajmy się więc w czasie całego pogrzebu nie być widzami, obserwatorami, ale uczestniczyć w całej ceremonii – modlić się, śpiewać. Nie rozmawiajmy w czasie odprowadzania zmarłego na miejsce spoczynku.
- Rodzina Zmarłego powinna przed pogrzebem przystąpić do Sakramentu Pokuty. Dobrze byłoby, gdyby najbliżsi przystąpili do tego Sakramentu dzień wcześniej, w ten sposób zostawią czas na spowiedź dla przyjeżdżających z daleka. Przed każdą Mszą św., w tym Mszą św. pogrzebową jest czas na spowiedź.
- Rodzina Zmarłego jak najwcześniej powinna poinformować o pogrzebie organistę, kościelnego oraz grabarza.
- Taca zebrana podczas Mszy św. pogrzebowej przeznaczona jest jako ofiara na Mszę św. za zmarłego w 7 i 14 dzień po pogrzebie. Reszta ofiar przeznaczana jest na działalność charytatywną w parafii.
- Na nekrologu (klepsydrze) powinniśmy pisać prawdę – zwłaszcza jeśli chodzi o zaopatrzenie Sakramentami Świętymi zmarłego.
- Kto nie może otrzymać pogrzebu katolickiego:
Według Kodeksu prawa Kanonicznego, kan 1184: § 1. Jeśli przed śmiercią nie dali żadnych oznak pokuty, pogrzebu kościelnego powinni być pozbawieni:
>> notoryczni apostaci, heretycy i schizmatycy;
>> osoby, które wybrały spalenie swojego ciała z motywów przeciwnych wierze chrześcijańskiej;
>> inni jawni grzesznicy, którym nie można przyznać pogrzebu bez publicznego zgorszenia wiernych.
> samobójca, jeśli przed zamachem na swoje życie był powodem publicznego zgorszenia.
Powyższe zasady mają charakter ogólny.
Wszelkie wątpliwości prosimy wyjaśniać osobiście z duszpasterzem.
Niech nasza troska o osoby, które odeszły nie kończy się wraz z pogrzebem. Pamiętajmy o nich w codziennych modlitwach, prosząc Miłosiernego Boga, by darował im winy i przyjął do chwały zbawionych.
Szczególną pomocą dla zmarłych są Msze św., roczne i listopadowe modlitwy wypominkowe oraz zwyczaj odprawiania Mszy Świętych gregoriańskich.